Πολυφαρμακία ονομάζεται η ταυτόχρονη λήψη πέντε ή και περισσοτέρων φαρμάκων, τα οποία συχνά έχουν χορηγηθεί για διαφορετικές παθήσεις.
Η πιο πρόσφατη έρευνα που διεξήχθη από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις στο Σικάγο, με επικεφαλής την επίκουρη καθηγήτρια φαρμακευτικής Ντίμα Μάζεν Κάτο, διαπίστωσε μεγάλη επικινδυνότητα σε ασθενείς που λαμβάνουν παρόμοια «κοκτέιλ» φαρμάκων.
Ένα καθόλου αμελητέο ποσοστό ηλικιωμένων -που αυξάνει διαχρονικά- παίρνουν εν αγνοία τους δυνητικά επικίνδυνους συνδυασμούς φαρμάκων. Η μελέτη επισημαίνει ότι παραμένει άγνωστο πόσοι ηλικιωμένοι πεθαίνουν εξαιτίας της επικίνδυνης αλληλεπίδρασης διαφόρων φαρμάκων. Όμως τονίζει ότι, με το πέρασμα του χρόνου, ο κίνδυνος σίγουρα μεγαλώνει και η κοινή γνώμη φαίνεται να μην το συνειδητοποιεί.
Οι ερευνητές που έκαναν τη δημοσίευση της έρευνας στο ιατρικό περιοδικό “JAMA Internal Medicine”, ανέλυσαν στοιχεία για τη χρήση φαρμάκων από ένα μεγάλο και αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.300 ασθενών ηλικίας 62 έως 85 ετών. Εντοπίσθηκαν τουλάχιστον 15 συνδυασμοί φαρμάκων που είναι δυνητικά απειλητικοί για τη ζωή των ασθενών. Διαπιστώθηκε ότι περίπου το 15% των ηλικιωμένων (σχεδόν ένας στους επτά) παίρνουν τακτικά τουλάχιστον έναν από αυτούς τους επικίνδυνους φαρμακευτικούς συνδυασμούς, ποσοστό σχεδόν διπλάσιο σε σχέση με το 2005 (8%).
Οι ερευνητές υπογράμμισαν ότι περισσότεροι από τους μισούς επικίνδυνους συνδυασμούς περιλαμβάνουν κάποιο μη συνταγογραφούμενο φάρμακο ή κάποιο διατροφικό συμπλήρωμα (πολυβιταμίνες, μέταλλα, ασβέστιο κ.α.). Στη μεγάλη πλειονότητα, οι συνδυασμοί αυτοί περιλαμβάνουν προληπτικά καρδιαγγειακά φάρμακα όπως οι στατίνες (ιδίως η συμβαστατίνη), τα αντιαιμοπεταλιακά φάρμακα (όπως η κλοπιδογρέλη και η ασπιρίνη) και διατροφικά συμπληρώματα όπως τα ωμέγα-3 ιχθυέλαια.
Για παράδειγμα, όπως αναλύει η Κάτο, η ταυτόχρονη λήψη κλοπιδογρέλης σε συνδυασμό με ομεπραζόλη, ασπιρίνη ή ναπροξένη αυξάνει τον κίνδυνο εμφράγματος, αιμορραγίας ή και θανάτου. Όμως εκτιμάται ότι σχεδόν το 2% των ηλικιωμένων λαμβάνουν τακτικά την κλοπιδογρέλη σε τέτοιους δυνητικά επικίνδυνους συνδυασμούς. Επίσης το βαλσαμόχορτο (St.John’s wort), που συχνά λαμβάνεται ως αντικαταθλιπτικό, μπορεί να αντιδράσει με άλλα φάρμακα όπως τα ανοσοκατασταλτικά, για το AIDS, τα αντισυλληπτικά, τα αντιπηκτικά για το αίμα και μερικά ηρεμιστικά (π.χ. Xanax).
Επιπλέον διαπιστώθηκε ότι ολοένα περισσότεροι ηλικιωμένοι παίρνουν διατροφικά συμπληρώματα: το ποσοστό στις ΗΠΑ κινείται στο 65% (σχεδόν δύο στους τρεις), από 52% το 2005. Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρείται στην κατανάλωση των ωμέγα-3 ελαίων.
Οι ερευνητές τόνισαν ότι οι ασθενείς πρέπει να δηλώνουν στον γιατρό τους όλα τα φάρμακα που παίρνουν, συμπεριλαμβανομένων και των διατροφικών συμπληρωμάτων. Το ίδιο ισχύει και για τους γιατρούς, οι οποίοι δεν ρωτάνε πάντα ποια άλλα φάρμακα παίρνει ο ασθενής.
